LOOWI bijeenkomsten

LOOWI bijeenkomst 24 mei 2024

Op 24 mei 2024 vond de LOOWI bijeenkomst plaats bij de Hogeschool van Amsterdam (Bibliotheek UvA/HvA) met als thema “Integratie van AI in informatievaardigheidsonderwijs”. De bedoeling van deze middag was het uitwisselen van ervaringen, dus niet alleen informatie ontvangen, maar onderlinge discussie en het zelf actief aan de slag gaan met die integratie van AI in het lessenaanbod.

Introductie

De middag begon met een welkomstwoord door Harrie van der Meer (UvA/HvA) en een korte introductie over AI-begrippen, de impact van AI op informatievaardigheden en de ethische kanten ervan. Ook werden de werkzaamheden van de subwerkgroep AI van de landelijke UKB/SHB werkgroep information literacy toegelicht. Er is er onder andere een behoeftenonderzoek gedaan. De uitkomst hiervan was dat er behoefte is aan professionaliseren: losse workshops en/of een workshopreeks, een e-learningmodule en een informatiepagina. De activiteiten die tot nu toe zijn ontplooid door de werkgroep:

• Het organiseren van workshops
• Het maken van een Inventarisatie van onderwijsmaterialen op het gebied van AI
• Het maken van een lijst met AI-tools

Best practice 1: Anna Lena Hoh - UB Maastricht

Anna Lena Hoh (UB Maastricht) liet vervolgens zien dat er een duidelijke verbinding is tussen informatievaardigheden en digital literacy. Het begrip digital literacy wordt al voor het eerst genoemd in 1997. De conclusie is dat de literacies elkaar aanvullen. AI literacy is onderdeel van digital literacy en information literacy; zij stelde dat je zonder een basis in digital literacy AI-literacy niet kunt doorgronden.

De focuspunten van digital literacy op de Universiteit van Maastricht:

• General academic literacy
• Academic digital creation, collaboration and communication
• Digital learning, development and transformation
• Safety

Best practice 2: Ira Lenters - Universiteit van Amsterdam

Bij de workshops die Ira (projectleider Studium Digitale) ontwikkeld heeft en geeft heeft ze gemerkt dat studenten vrij onzeker zijn omtrent het gebruik en hun kennis van de diverse AI-tools. Het voordeel van het geven van dit soort bijeenkomsten door informatiespecialisten in plaats van docenten is dat de studenten zich vrijer voelen om deze twijfels te uiten omdat hun werk niet beoordeeld wordt door hen. De workshop is 6 keer gegeven sinds december. Er komen veel studenten op af. Ze vragen zich vooral af naar wat er mag met ChatGPT en en of ze gestraft worden als ze het teveel gebruiken. De diversiteit is hoog en het niveauverschil is groot. Het aspect copyright ontgaat hen nog wel eens. Er zijn veel vragen over grammatica en zinsopbouw na het genereren van een artikel door AI. De bibliotheek kan volgens haar een grote rol spelen als AI nog niet is opgenomen in het curriculum. Zie website AI pedagogy.

Opdracht: Integreer AI in je les of lessenreeks

Natuurlijk moest er ook gewerkt worden, dus hierna volgde een opdracht die in groepjes gemaakt moest worden. Die bestond aan het toevoegen van mogelijke AI-leerdoelen aan elk facet uit de taxonomie informatievaardigheden; dat viel nog niet mee, vooral omdat het voor alle drie de bachelorjaren in de leerlijnen gedaan moest worden. Het maakte wel inzichtelijk hoe lastig het is om in te schatten hoe diep je per facet op de AI-aspecten moet ingaan.

Hierna was er koffie (en beschuit met muisjes van Heather, die oma is geworden!)

Best practice 3:  Stefano Rapisardo - Universiteit Utrecht

 Stefano Rapisardo vertelde hoe hij samen met Barbara Romero Ferron in Utrecht een workshop skills academy hadden georganiseerd. Een algemeen gevoel dat bij de studenten leeft is dat wat er uit een computer komt betrouwbaar is. Een rekenmachine is in hun ogen betrouwbaarder dan mens. Hij wil ze een nieuwe mindset aanleren: laat de mensen zelf de leiding nemen voor wat betreft kunstmatige intelligentie, en niet de computer.

Hoe gaan we studenten leren over open AI en wat is de juiste methode.

Best practice 4:  Harrie van der Meer - Universiteit van Amsterdam / Hogeschool van Amsterdam

Da laatste best practice ging vooral over AI-trainingen aan docenten. Deze worden steeds vaker op verzoek verzorgd aan docententeams per opleiding. Inhoudelijk gaan de workshop over 'AI onder de motorkap', effectief prompten, AI in het zoekproces, AI tools en AI en ethiek. Deze onderwerpen worden al dan niet in combinatie behandeld. Harrie noemt als belangrijkste tip om vooral op pad te gaan en zoveel mogelijk aansluiting te vinden bij bijvoorbeeld expertisegroepen binnen de organisatie.

Opdracht: Zelf aan de slag: Ontwikkel een werkvormen en/of spelelementen

In  de tweede opdracht is in groepjes gewerkt aan het bedenken van geschikte werkvormen en/of spelelementen waarbij (Gen)AI geintegreerd wordt in een  informatievaardigheidsles. De uitdaging was om de les zowel effectief als interessant en leuk te maken.

Discussie: hoe kunnen we ons informatievaardigheidsonderwijs AI-bestendig maken? Wat is er hiervoor nodig?

Het slotstuk van de middag was een interessante en levendige discussie over wat er nodig is om AI op een goede wijze te integreren in het informatievaardigheidsonderwijs.

Deze presentaties zijn momenteel beschikbaar:

• Introductie (algemeen)
• Introductie (relatie met digital literacy)
• Best practice Universiteit Maastricht - Anna Lena Hoh
• Best practice bibliotheek UvA/HvA (docenten) - Harrie van der Meer

Op 22 april jongstleden vond de LOOWI bijeenkomst plaats bij de TU Delft met als thema Open Education. De bijeenkomst bestond uit verschillende onderwerpen. Michiel de Jong (Cöordinator Open Education) van TU Delft vertelde over zijn ervaringen met Open Education. Vanuit het onderwijs komen er steeds meer vragen over het gebruik en beheer van digitaal lesmateriaal. Hij wil de toegankelijkheid van lesmateriaal en onderwijs vergroten en docenten lesmaterialen laten maken en delen. Ook pleit hij voor een visie op open onderwijs en om studenten een rol te geven in deze ontwikkeling. 

Presentatie Michiel de Jong

AlessandraCandian en Lisanne Walma vertellen vertelden over hun visie op Open Education: vrij toegankelijk, herbruikbaar en toegankelijk voor iedereen. In de case study's die zij hebben uitgevoerd bij de TU Delft hebben zij als hoofddoel leren om onderzoeksmateriaal verantwoordelijk en efficient te delen. 

Presentatie Alessandra en Lisanne

Mira Buist en Martijn Blikmans van de Universiteit Groningen geven aan dat zij het belangrijk vinden bij Open Educational Resources dat het variabel is, waardevol en te gebruiken voor iedereen. Zij hebben workshops gegeven aan docenten en maakten daarbij gebruik van Open lesmateriaal. Aandachtspunt dat zij aanhangen: Open is niet het doel, open is het middel.

De laatste spreker Brenda Lems heeft verteld over het Project Delen van toetsvragen, gestart door een informele samenwerkingen tussen hogescholen. Aandachtspunten bij dit project met toetsvragen zijn metadata en de kwaliteitscriteria bij toetsvragen. De LOOWI deelnemers zijn zelf aan de slag gegaan met het opstellen van toetsvragen. 

Presentatie Brenda Lems

Al met al een geslaagde fysieke bijeenkomst!  

Thema: Wikipedia in relatie tot informatievaardigheid.

Organisator: Universiteit Twente

Inhoud: Op vrijdag 16 april 2021 vond  er een online LOOWI bijeenkomst plaats via MS TEAMS. De organisatie was in handen van de collega’s van Universiteit Twente. Het thema was dit keer: Library Games.

Verslag: Verslag LOOWI meeting 16.04.2021.docx 

Programma en presentatiemateriaal:

Openstaande vragen uit de chat van de LOOWI bijeenkomst van 16.04.2021:

Hogeschool Utrecht (i-Labyrinth) - Christa van Tongeren en Frederique Leopold

Vraag: Waarom kiezen jullie voor een individuele game t.o.v. een groepsgame?

Antwoord: Onze cursus (keuze uit theorie en/of game) wordt niet in de les zelf ingezet, maar individueel aangeboden. Het is de bedoeling dat studenten dit in eigen tijd en tempo volgen. Als we in de toekomst gaan door ontwikkelen willen we wel gaan bekijken of het mogelijk is om tegen elkaar of tegen een avatar te spelen. Voor nu was dit technisch nog een stap te ver.

Universiteit Twente – Luuk van Ewijk

Vraag: Is er één bepaalde oplossing (sleutel) van het spel of zijn er meerdere antwoorden mogelijk?

Antwoord: Tot nu toe kan het spel maar op één manier doorlopen worden, door op alle vragen die we erin hebben gestopt het juiste antwoord te geven. Soms zit er wel een mogelijkheid in om meerder antwoorden in te vullen zodat de speler niet vastloopt, zoals bij het invullen van een ISBN-nummer (met of zonder streepjes, 13- of 10-nummerige variant). We zouden nog wel graag met voorwaarden willen werken: een vrijere ruimte om in te bewegen, waarin je enkel het eindpunt kunt halen als je alle vragen (verdeeld over de ruimte) hebt beantwoord. Dit bleek echter vrij complex om te bouwen.  

Vraag: Speel je dit individueel of in teamverband?

Antwoord: Dit spel wordt individueel gespeeld. Bewust gekozen, omdat we willen dat elke student individueel alle aspecten van de bibliotheek en informatievaardigheden een keer langs heeft zien komen. 

Thema: Wikipedia in relatie tot informatievaardigheid.

Organisator: Inholland

Inhoud: De eerste online bijeenkomst in de geschiedenis van het LOOWI heeft plaatsgevonden op vrijdag 6 november 2020. Wij zijn dankbaar dat de organiserende collega’s Mirjam Uijlenbroek en Johanna Krijnsen van Inholland zo flexibel zijn geweest door te switchen van fysiek naar online! 

Verslag: Verslag LOOWI bijeenkomst 6 november 2020

Programma en presentatiemateriaal:

Wikipedia - een introductie - Denise Jansen, projectleider Wikimedia Nederland:

Wikipedia is een belangrijke informatiebron voor mensen over de hele wereld. Wikipedia staat in de top 10 van meest bezochte websites ter wereld en de beknopte gegevens worden bij het zoeken door Google getoond. Vaak is Wikipedia de eerste plek waar studenten, beleidsmakers, professionals, journalisten, onderzoekers, enzovoorts kijken als ze ergens meer over willen weten. In België en Nederland zijn er in de afgelopen jaren verschillende projecten opgezet binnen onderwijsinstellingen om een beter begrip te krijgen van Wikipedia en in samenwerking met Wikipedia/Wikimedia studenten en medewerkers van onderwijsinstellingen hun kennis te delen op Wikipedia. Deze presentatie geeft een korte introductie over Wikipedia zelf. Wat zijn de regels, wie schrijven de artikelen en hoe wordt kwaliteit gewaarborgd?

Wikipedia in Maastricht: onderwijs met historische bronnen - Odin Essers, conservator Bijzondere Collecties Universiteit Maastricht:

Als Universiteit Maastricht stimuleren we de integratie van onderzoek en onderwijs door studenten te laten deelnemen aan research based learning programma’s. Het doel hiervan is ze de unieke kans te bieden om in de Bachelor opleiding al ervaring op te doen met het opzetten en uitvoeren van empirisch onderzoek. We dragen momenteel bij aan verschillende facultaire cursussen met onze bijzondere collecties reisboeken, literatuur, psychologie, rechtspraak en geneeskunde. Voorbeelden zijn cursussen binnen het Wikipedia-onderwijsprogramma, zoals On Expedition, Historical Book Review en Opening up old books: investigating the botanical archives of Maastricht. Door een Wikipedia-artikel te schrijven, oefenen studenten schrijven vanuit een neutraal standpunt, refereren en citeren van (primaire) bronnen.

Publiceren op Wikipedia - Marc Ketelaars, docent Inholland Hogeschool:

Bij de Inholland Hogeschool doen docenten er veel aan om up to date te blijven qua kennis. Zelf vind ik het leuk om vanuit mijn historische hobby en vanuit mijn juridisch didactische vakgebied af en toe een lemma aan te vullen als auteur. Door de controle van de nieuwe bijdragen ervaar ik mijn verbeteringen en aanvullingen die mogen blijven staan bijna als peer-reviewed. Mijn studenten doen incidenteel auteurswerk en degene die ik erover spreek zijn bijna zonder uitzondering trots op hun bijdrage. Door auteursbijdragen van studenten en docenten ontstaan mooie nieuwe onderwijsmogelijkheden van de student en docent als kennis- en inzichtproducent.

Thema: Informatievaardigheid: didactische ontwikkelingen

Organisator: Universiteit Maastricht

Inhoud: Deze LOOWI bijeenkomst vond plaats bij de Universiteit Maastricht en ging over didactiek in relatie tot informatievaardigheid.

Programma:

Verslag LOOWI bijeenkomst 29-11-2019 bij Universiteit Maastricht:

Opening / welkom

Henrietta Hazen heet alle deelnemers welkom in de prachtige universiteitsbibliotheek in de binnenstad van Maastricht.

Huishoudelijke LOOWI mededelingen - Lieke Haverkort (HAN)

Universiteit Maastricht bedankt voor het hosten van deze bijeenkomst. Volgende bijeenkomst is bij Hogeschool Inholland, locatie Den Haag op 24 april.

Janny Jonkers zit met ingang van september niet meer in het LOOWI coördinatie team, we zoeken nog iemand vanuit de universiteiten die ons kan komen versterken. Het kost je slechts een paar uur per jaar.

Zouden jullie voor zo ver nog niet gedaan de LOOWI wiki willen bijwerken?

Werkgroep Information Literacy. Het LOOWI viel eerst onder KNVI, maar valt nu onder de werkgroep Information Literacy , een UKB – SHB werkgroep. Idee hierachter is om iedereen die betrokken is bij Informatievaardigheden samen iets te laten opzetten i.p.v. iedereen voor zich. Harrie van der Meer zal hier straks iets meer over toelichten.    

Design Thinking approach to develop student-centred information literacy education -  door Leonie Kamminga (WUR)

Het education support team van de WUR wilde graag weten hoe studenten de lessen informatievaardigheid ervaren en hoe ze die kunnen verbeteren. Uit de methodieken om dat in kaart te brengen heeft de WUR gekozen voor de methode design thinking. Daarbij wordt uitgegaan van creatieve probleemoplossingen en mensgerichte producten. Voor verschillende typen studenten (zogenaamde ‘persona’s) ontwikkelden studenten die aan het project deelnamen verschillende producten.

Leonie beschrijft de stappen in dit proces en de belangrijkste leeruitkomsten voor het education support team.

De bibliotheek heeft als belangrijkste ‘lessons learned’ inzicht gekregen: de timing is van belang en communicatie is belangrijk. Neven uitkomst was dat studenten aangaven dat zij goed werkende pc’s in de bibliotheek belangrijk vinden evenals een fijne ruimte. De bibliotheek wil graag partner zijn met andere afdelingen in plaats van alleenstaand in de organisatie.  

De uitkomsten worden nu verwerkt in een pilot bij een bachelor opleidingen en een pre-master.

Information Literacy: nieuwe landelijke werkgroep – door Harrie van der Meer (HvA/UvA)

Er bestonden verschillende werkgroepen en initiatieven op het gebied van informatievaardigheid in hbo en wo. Om verdere versnippering tegen te gaan en om professioneler te gaan samenwerken op dit onderwerp is het effectiever en efficiënter om één landelijke werkgroep te hebben. De Werkgroep Information Literacy is een gezamenlijke UKB/SHB werkgroep. Het LOOWI valt dus nu ook  onder de Werkgroep Information Literacy. Lieke Haverkort vertegenwoordigd het LOOWI in de Werkgroep Information Literacy.

Doel van de werkgroep: verhogen kwaliteit ondersteuning op het gebied van informatievaardigheden en aansluiten bij ontwikkelingen en frameworks.

Op dit moment lopen er 5 projecten vanuit de werkgroep. Nieuwste project is het project ‘Open delen van onderwijsmaterialen’.

 Changing Information Landscape; the future of information literacy – door Jaro Pichel (UM)

Jaro neemt ons mee in de spreekwoordelijke reis die bibliotheken maken: van statisch kennispunt naar de rol van facilitator of learning: het coachen van studenten hoe ze de informatievoorzieningen kunnen gebruiken.

We kunnen ons daarbij ook afvragen wat de rol wordt van informatievaardigheden. Deze rol is en blijft belangrijk omdat het informatielandschap veranderd. Informatie wordt steeds toegankelijker voor iedereen. Het nadeel hiervan kan zijn dat mensen door social media meer beïnvloed kunnen worden. Informatie kan gebruikt worden om informatie te creëren.

Het information wise project in Maastricht heeft geïdentificeerd en informatievaardigheden proberen te ontwikkelen in het veranderende informatie landschap. Maastricht Universiteit heeft zelf een framework ontwikkeld waar de verschillende bestaande frameworks in verweven zijn. Tevens is het gebaseerd op het gedrag van studenten. Hiervoor hebben zij Blooms Taxonomy gebruikt.

Break out sessies

Vooraafgaande aan de bijeenkomst konden deelnemers aangeven welke break out sessie / workshop zij wilden volgen. Doordat we uitliepen met het programma werd besloten op per deelnemer 1 sessie te volgen. Onder leiding van een aantal collega’s ( moderatoren) gingen met elkaar in discussie over betekenis, belang en inhoud van 5 deelonderwerpen:

• Toetsing
• Research Data Management
• Docentprofessionalisering
• Embedded Information Literacy in faculty courses
• Toekomst informatievaardigheden

Na afloop van de sessies werd er vanuit elk groepje nog een korte terugkoppeling gegeven. Daarmee eindigde een geslaagde LOOWI bijeenkomst in de mooie gebouwen van de Universiteit Mestreech!